Hoe overleef je een burnout?

Begin 2025 vind ik een e-mail terug die ik op 3 februari 2020 heb gestuurd naar de bedrijfsarts. Al sinds eind 2017 ben ik aan het kwakkelen: een periode gekenmerkt door een gevoel van levensmoeheid, een opgejaagd gevoel en uiteindelijk pijnlijke schouderklachten.

Terwijl ik door deze oude correspondentie blader, merk ik dat ik me opnieuw opgefokt voel. Daarom besluit ik het onderwerp een paar maanden te laten rusten. Toch besef ik dat als het me nog steeds raakt, er iets onverwerkt is. Tijd om te gaan schrijven.

Nu neem ik de tijd om mijn ervaringen met burn-outklachten op papier te zetten, in de hoop dat anderen er baat bij hebben. Al is het maar om bewustwording te creëren, want stress is een serieus probleem in ‘onze kleine wereld’ van 18 miljoen mensen. Je zenuwstelsel blijft maar gas geven, terwijl je niet meer op tijd kunt remmen. Of neem een verkeerslicht als je leven. Het is alsof je verkeerslicht vaak op oranje staat of zelfs vaak op rood zonder het zelf te beseffen.

We gaan terug naar de winter van 2017. Ik werk al jaren in gemeenteland en krijg de kans om een nieuwe klus op te pakken. Eerlijk gezegd loop ik de laatste jaren vast in de samenwerking met twee teams, dus deze uitdaging voelt als een kans om weer geïnspireerd te raken. Ik merk zelfs dat ik er enthousiast van word.

In diezelfde periode gaat het minder goed met mijn alleenstaande moeder van 93 jaar. Ze woont nog zelfstandig, maar haar fysieke gesteldheid gaat achteruit. Ze wil alleen ons, haar kinderen, om zich heen hebben en ziet graag de kleinkinderen. Maar ze weigert elke vorm van hulp van buitenaf. Het huis vervuilt al jaren en er ontstaat een muizenplaag. Ik besluit dat het zo niet langer kan. Helaas werken mijn broer, mijn zus en ik totaal niet samen in deze situatie. Mijn broer neemt veel mantelzorg op zich, mijn zus doet boodschappen, en ik bezoek haar af en toe, maar altijd met tegenzin, zelfs weerzin, wat me vervolgens een schuldgevoel bezorgt.

Ik wil het bespreken en een gezamenlijk plan maken, waarna we mijn moeder erbij betrekken. Maar ik stuit alleen op tegenwerking: ‘Kom dan zelf met een plan’ en ‘We kunnen toch niet met z’n drieën praten, laat staan met mama erbij’. Hoe ik het ook probeer, ik kom er niet doorheen.

Omdat ik ervan overtuigd ben dat hulp van buitenaf nodig is, neem ik contact op met verschillende instanties, waaronder de huisarts. Dat wordt me niet in dank afgenomen en de communicatie met mijn familie verslechtert verder.

Vlak voor Kerst zit ik bij de bedrijfsarts, die direct doorziet dat ik niet alleen op mijn werk, maar ook privé vastloop. Zij verwijst me door naar maatschappelijk werk. In de gesprekken die volgen, wordt pijnlijk duidelijk waar de kern van mijn worsteling ligt: ik voel me niet erkend, niet gehoord door mijn familie. Ik ben het buitenbeentje, degene zonder afgeronde opleiding, degene die emotioneel reageert, terwijl mijn broer en zus voldoen aan de maatschappelijke verwachtingen. Dit gevoel ken ik wel maar besef dat het me toch weer diep raakt; als een boemerang die met hoge snelheid terugkomt.

Begin 2018 verwijst de bedrijfsarts me door naar een psycholoog die gespecialiseerd is in familieopstellingen. Fysiek voel ik me uitgeput: chronische vermoeidheid, hartkloppingen en depressieve gedachten beheersen mijn leven. Ik herinner me nog goed hoe ik in februari op de fiets onwel word. Het beeld voor mijn ogen wisselt tussen zwart en wazig. Uiteindelijk moet ik bij een huis aanbellen om hulp te vragen. Op dat moment dringt het tot me door: ik ben niet alleen radeloos, maar ook reddeloos. Mijn lichaam en geest laten me in de steek.

Maar wat doe ik? Na drie weken op de bank besluit ik in maart toch weer rustig aan te gaan werken. Ook bezoek ik vanaf begin 2018 bezoek ik een haptonoom om beter te leren ontspannen. Vanaf mei ga ik regelmatig naar de psycholoog. De sessies kosten me veel energie, maar leveren me uiteindelijk nog meer op. Binnen een paar maanden werk ik weer fulltime en dankzij de zomervakantie houd ik het de rest van het jaar vol.

Begin 2019 zit ik opnieuw bij de haptonoom met dezelfde klachten. In dat jaar ontwikkel ik een ‘frozen shoulder’, waarna binnen enkele maanden ook mijn andere schouder pijn gaat doen. Ik besef nog niet dat dit me anderhalf jaar zal kosten. Mijn functioneren op het werk verslechtert, ik meld me ziek en thuis ben ik prikkelbaar. Ik leef puur op overlevingsstand.

Dat jaar kom ik in contact met een mobiliteitscentrum. Plots voel ik weer energie stromen. Mijn familie loslaten lukt me niet, maar mijn werkplek wel. Wanneer mijn leidinggevende hoort over mijn plan om het mobiliteitscentrum in te schakelen, reageert hij boos: ‘Dat zou iedereen wel willen, Stella’. Zijn opmerking voelt tegenstrijdig, en terwijl ik alleen maar glimlach, besef ik dat ik op de goede weg ben.

In 2020 wordt het tijd om met een advocaat een vertrekregeling uit te werken. In mei zit ik huilend aan de eettafel, terwijl ik een regeling onderteken waar ik eigenlijk niet blij mee ben. Ik neem risico’s terwijl ik me nog steeds niet goed voel. Mijn partner houdt me een spiegel voor: ‘Kijk naar jezelf. Je voelt je zo slecht. Ook al heb je een vast inkomen, gaat dit je echt verder helpen?’

Ik teken, en voel me opgelucht. Diezelfde maand begin ik aan een opleiding tot holistisch coach, die ik dit keer wél afrond. Een nieuwe wereld gaat voor me open. Dit is het begin van mijn herstel.

Nu besef ik hoe veel deze weg me heeft gebracht. Ik ben eindelijk bij mezelf gekomen en tevreden met wie ik ben. Wat ik verdrietig vind, is dat ik zolang nog doorgejakkerd heb.

Dus als jij merkt dat je alleen nog maar gas geeft en niet meer kunt remmen, word je bewust van je overprikkeling. Als jouw verkeerslicht te vaak op oranje of zelfs op rood staat, neem het serieus.

Stop met te leven in die hectische buitenwereld en wat anderen van je willen. Keer naar binnen. Hoe eerder, hoe beter. Zorg goed voor jezelf, wees lief voor jezelf en zoek hulp in je directe omgeving of bij een professional. Laat anderen weten hoe je je voelt. Ja, dat kan betekenen dat je uit je comfortzone moet stappen en dat je ontdekt wie je echte vrienden zijn.

Ik wens je veel kracht.

Een verdrietig vrouwenfiguur en een krachtig vrouwenfiguur